‘Proef op de Som’ is dit voorjaar uit de startblokken vertrokken. 28 Praktijkbedrijven zijn nu aan de slag met het reduceren van ammoniak. Na de eerste inzichten over waar en hoe de ammoniakemissie op hun bedrijf er uit ziet, werken ze nu aan concrete maatregelen. De maatregeltop 4 van dit moment bestaat uit het verhogen van de melkproductie, het verlagen van het jongvee, aan de slag met voermaatregelen en mestaanwenden. De ervaringen op de praktijkbedrijven leiden tot meerdere handvatten om maatregelen voor ammoniakreductie voor een brede groep (melk)veehouders bruikbaar te laten zijn.
Maar liefst tachtig melkveehouders melden zich in februari aan voor een plekje als praktijkbedrijf voor het project ‘Proef op de Som’. Ondanks het feit dat er nog niets ´hoeft´ met ammoniak is er belangstelling voor het te weten komen hoe de N-stroom op het bedrijf loopt. De motivatie om aan de slag te gaan met dit onderwerp varieert van nieuwsgierigheid tot ambitie om als bedrijf de zaken op orde te hebben tot het verkennen van mogelijkheden om ontwikkelruimte te verkrijgen. Uit de tachtig aanmeldingen is een selectie gemaakt, gebaseerd op onder meer variatie in bedrijf, grondsoort, motivatie en leerstijl van de deelnemer.
Vertalen
‘Proef op de Som’ vloeit voort uit het vierjarige project Proeftuin Natura 2000. Tijdens de Proeftuin is er met hulp van enkele (pilot)veehouders veel kennis en praktijkervaring opgedaan rond ammoniakreductie. Het project Proef op de Som moet al deze informatie vertalen naar concrete handvaten die een grote groep veehouders in de dagelijkse bedrijfsvoering kan gebruiken. Omdat geen melkveehouder hetzelfde is, is het uitgangspunt dat de informatie en instrumenten straks ‘kennis op maat’ bieden. Dus aansluit bij de individuele ondernemer, ongeacht zijn of haar bedrijfssituatie, omgevingsfactoren of ambitie.
Naast bedrijfs- en/of omgevingsfactoren speelt de leerstijl van de melkveehouder ook een rol in hoe hij of zij maatregelen oppakt dan wel gaat gebruiken. Proefondervindelijk wordt gekeken hoe de deelnemers aan de slag gaan met beschikbare instrumenten en waar ze tegenaan lopen. Daarbij wordt specifiek meegenomen hoe zij informatie tot zich nemen, oftewel hun leerstijl. Dit aspect leidt tot nieuwe inzichten als het gaat om het aanbieden van informatie en instrumenten aan een bredere groep melkveehouders.
Spreiding praktijkbedrijven door het land
Top drie
De praktijkbedrijven hebben inmiddels twee gezamenlijke bijeenkomsten achter de rug. Tijdens de laatste sessie is per deelnemer een top drie gemaakt van ammoniak reducerende maatregelen. Deze komen uit de gereedschapskist die tijdens Proeftuin Natura 2000 is gevuld. Het gaat om maatregelen die zich in de Proeftuin hebben bewezen . Ter ondersteuning zijn de Proeftuin-instrumenten gebruikt waarbij boeren onder meer ook economisch inzicht kunnen krijgen.
Met de keuze voor de maatregelen zijn de bedrijven nu aan de slag gegaan. De Proeftuin gaat ze hierbij volgen. Hun bedrijfsgegevens, kennis en ervaringen met de inpassing en uitvoering van de maatregelen op hun bedrijf zorgen voor waardevolle informatie voor Proef op de Som en overige melkveehouders. In de contacten tot nu toe wordt een van de succesfactoren binnen de Proeftuin alweer herkend: een open en eerlijke houding van de deelnemers. Juist deze houding is van belang om de praktijkinformatie op de juiste wijze te verbinden met de soms taaie maatregelinformatie.
AmmoniakCheck
De 28 praktijkbedrijven zijn begonnen met een AmmoniakCheck. De AmmoniakCheck brengt de ammoniakemissie op hun bedrijf overzichtelijk in beeld aan de hand van zeven kengetallen, zoals aantal stuks jongvee en de energiedichtheid van het rantsoen. Via grafische weergaven kunnen de veehouders zien hoe ze scoren ten opzichte van collega-veehouders en wat een goede richtlijn is voor hun bedrijf. De AmmoniakCheck is nog in ontwikkeling. Met de ervaringen uit dit traject kan de Proeftuin de AmmoniakCheck verder optimaliseren en toewerken naar een bredere uitrol van het instrument.
Proef op de Som gaat deze zomer verder met het van praktische handvatten voorzien van de maatregelen, in diverse vormen en maten.
Proef op de Som loopt tot medio 2017 en is een gezamenlijk initiatief van Wageningen UR en LTO Noord. De uitvoering wordt gedaan door Wageningen UR en Projecten LTO Noord. Het ministerie van Economische Zaken en Provincie Overijssel financieren het project.